Spinoza oktobermaand 2024

Met twintig activiteiten dwars door de stad leer je de Haagse vrijdenker Spinoza (nog) beter kennen. Spinoza’s doel was om de mens gelukkiger te maken binnen een samenleving waar plaats is voor tolerantie en beheersing van emoties. Wat kunnen zijn verlichte ideeën betekenen in ons persoonlijk leven, in het hier en nu? Hoe kan Spinoza’s filosofie bijdragen aan vrijheid, vrede en gemeenschapszin? Tref elkaar bij muziek, theater, lezingen, workshops, debat & dialoog, bij Spinoza stadswandelingen en filosofische vaartochten.

Activiteiten lezingen Programma

• Het Den Haag van Huygens en Spinoza. Virtual Reality rondreis. Zaterdag 5 oktober | 11:00-12:00 uur. Bibliotheek Den Haag, 5de etage, Spui 68.
• Spinoza en de vrijheid. Lezing – Maarten van Buuren, filosoof. Zaterdag 5 oktober | 14:00-15:20 uur, Bibliotheek Den Haag, 5de etage, Spui 68.
• Spinoza, atheïst of diepreligieus? Lezing – Yoram Stein, filosoof. Dinsdag 15 oktober | 20:00-22:00 uur. Babylon Hotel Den Haag, Bezuidenhoutseweg 53.
• Spinoza-koorts! Spinoza's herwaardering eind 19e eeuw. Lezing – Siebe Thissen, historicus en filosoof. Zaterdag 19 oktober | 14:00-16:00 uur, Spinozahuis-Domus Spinozana, Paviljoensgracht 72.
• Cuffeler, Haags regent in de ban van Spinoza. Lezing – Henri Krop, filosoof. Zondag 20 oktober | 14:00-16:00 uur, Bibliotheek Den Haag, 5de etage, Spui 68.
• In het kielzog van Huygens en Spinoza. vrijdag 25 oktober | 11:00-15:30 uur. Start: Spinozahuis, Paviljoensgracht 72.
• Ethica, zotheid en humanisme. Lezing – Ronald van Raak, filosoof. Zaterdag 26 oktober | 13:30-16:00 uur, Grand Café Utopie, Waldeck Pyrmontkade 116.
• Trots en afgunst, goed of kwaad? Spinoza uitgedaagd 2024. Zondag 27 oktober | 15:00-16:30 uur, Zaal 3, De Constant Rebecqueplein 20.

Theaterprogramma

• Spinoza verhalennacht.Tijdreis met theater, muziek, speedlezing en Virtual Reality. woensdag 23 oktober | 19:45-22:30 uur, startlocatie: zie bij aanmelding

Open Spinoza Huis

5 t/m 27 oktober | elke middag tussen 14:00-17:00 uur, Domus Spinozana, Paviljoensgracht 72-74

Waarom koos Spinoza Den Haag als woonstad? Met welke (inter-)nationale filosofen correspondeerde hij vanuit de Regentenstad? Zijn levenswerk Ethica voltooide hij thuis aan de Paviljoensgracht, waarna hij op 44-jarige leeftijd in zijn zolderkamer stierf. Het Spinozahuis werd in 1646 gebouwd in opdracht van landschapsschilder Jan van Goyen en kent sindsdien een boeiende geschiedenis. Iedereen is welkom op de parterre voor uitleg over het leven en werk van Spinoza (1632-1677). Wandpanelen en een internationale collectie boeken bieden aanvullende informatie. Voor het eerst is ook de tuin opengesteld, met de bronzen Spinoza buste (1931) van beeldhouwer Alfred Hüttenbach. 

Excursies

In het kielzog van Spinoza - vaartochten met de Ooievaart

Zaterdag 5 en 19 oktober, 11:00 - 12:30 uur
Start: De Ooievaart, Bierkade 18b

Filosofische vaartochten
Waarom is Spinoza zo belangrijk voor ons? Wat deed Karl Marx in Den Haag? Waaraan verdient Thorbecke zijn standbeeld in de regeringsstad en hoe beïnvloedde een schoolmeester uit de Schilderswijk ons schoolsysteem? Met toelichting van een gids van De Ooievaart trekt de boot langs plaatsen waar deze en andere vrijdenkers woonden en/of werkten. 

In het kielzog van Huygens en Spinoza

Vrijdag 25 oktober | 11:00-15:30 uur
Start: Spinozahuis, Paviljoensgracht 72

Van Spinozahuis Den Haag naar Huygens Museum Voorburg
Filosoof Benedictus de Spinoza en sterrenkundige Christaan Huygens zijn de meest invloedrijke geleerden van de Nederlandse 17e-eeuw en nog altijd zijn hun namen verklonken aan de wereldgeschiedenis van de wetenschap. In Voorburg woonden zij enkele jaren dicht bij elkaar. Het is interessant om meer te weten te komen over hun beider leven in het toenmalige dorpje aan de Vliet. Vaart u mee?
Varen naar Voorburg met lezing in Huygens Museum 
Deze bijzondere dag start met een bezoek aan het Haagse Spinozahuis, waarna de salonboot u vanaf de Bierkade naar Voorburg voert. Een korte wandeling langs Spinoza’s woonhuis en de Herenstraat brengt u naar het Huygens Museum voor de lezing ‘Te gast bij Huygens en Spinoza’. Na afloop stapt u vanaf de museumsteiger in de salonboot en varen de gids en de schipper van De Ooievaart u terug naar de Bierkade in Den Haag. 

Stappen zetten met Spinoza

12,13 en 25 oktober
Start: Spinozahuis en tuin, Paviljoensgracht 72

Een wandeling door de Ethica
Gids Jan-Willem Meijer wandelt in een uur van de Paviljoensgracht naar de Kneuterdijk. In de tuin van het Spinozahuis begint hij bij de muurspreuk ‘de schoonheid van bloeiende planten’ en eindigt bij Spinoza’s stellingen in de Franse tuin van de Raad van State. Onderweg komt de denkwereld van Spinoza ter sprake. Zoals zijn revolutionaire ideeën over de dood bij zijn gedenkmonument aan het Spui en elders zijn aansporing om vooral te genieten van goed eten en drinken, van muziek, theater en bloeiende planten. Tot slot leidt de route naar de zeven axioma’s die met neonletters de gevels van de Raad van State verlichten. Wat bedoelt Spinoza met die zinnen uit de Ethica? En zeggen die ook iets over het werk van de Raad van State? 

In de voetsporen van Spinoza - stadswandeling met Gilde Den Haag

Elke zaterdag en zondag | 14:00-15:30 uur
Start: trottoir Dunne Bierkade 18Stadswandeling
Tijdens de Spinozamaand iedere zaterdag en zondag een boeiende tocht langs bezienswaardigheden die herinneren aan Spinoza, met aandacht voor zijn leven en filosofie, zijn volgelingen en geestverwanten. De gemeente Den Haag eert haar historische stadgenoot als icoon van de internationale Stad van Vrede en Recht. Vanaf het SpinozaKwartier voert de route door de vroegere Jodenbuurt naar de Gevangenpoort en ten slotte naar de tuin achter het gebouw van de Raad van State.|
 

Workshops

Spiegelen met Spinoza

Workshops voor volwassenen in wijkbibliotheken en buurtcentra

Wat zie je als je in de spiegel kijkt?
Oktober is niet alleen de Spinozamaand maar ook de Maand van de Geschiedenis, met dit jaar het thema ‘Echt nep‘. Als vrijdenker was Spinoza altijd op zoek naar de waarheid. Deze maand neemt voordrachtskunstenaar Anita Poolman je mee naar zijn ideeën over ethisch denken en handelen. Het is interessant om nep en echt met elkaar te vergelijken in schetsen of tekeningen. Ook ware verhalen en eigenzinnige gedachten zijn welkom. We zoeken samen uit of we kiezen voor echte of voor onechte waarheid.
Feestelijke afsluiting – zaterdag 26 oktober van 14:00 tot 16:00 uur. 
Alle deelnemers zijn van harte welkom in de Centrale Bibliotheek voor een inspirerende middag met muziek, poëzie en een interactieve spiegelvertelling.

Spiegelen met Spinoza

Workshops voor kinderen 8-12 jaar in wijkbibliotheken en buurtcentra

Wat is echt en wat is nep?
Oktober is niet alleen de Spinozamaand maar ook de Maand van de Geschiedenis, met dit jaar het thema ‘Echt nep‘. Samen met Anita spelen de kinderen een spannend spel, met in de hoofdrol de beroemde denker Spinoza die heel goed nadacht over het leven. Steeds bleef hij vragen stellen, zoals: Wat gebeurt er en hoe kan dat? Is het wel zo? Hoe kan het anders, hoe kan het beter? Na Anita’s vertelling over Spinoza als dappere Bolleboos, kijken de kinderen in een denkbeeldige spiegel. Zie je jezelf zoals je echt bent of zie je wat je allemaal denkt? Met deze vraag gaan de kinderen aan de slag met slimme teksten en tekeningen.