Studium Generale TU Delft - Van Leeuwenhoeklezing: Wat satellieten ons vertellen over Mars

Ruim een eeuw geleden begon professor Vening Meinesz van de TU Delft met baanbrekend onderzoek naar het zwaartekrachtsveld van onze planeet. Hij voerde jarenlang metingen uit aan boord van onderzeeërs, waarbij hij een speciaal instrument gebruikte dat door de bemanning liefkozend “Het Gouden Kalf” werd genoemd. Zijn werk leverde 37 jaar aan waardevolle zwaartekrachtdata op van de oceanen. In combinatie met metingen op het land ontstonden zo de eerste wereldwijde kaarten van het zwaartekrachtsveld van de aarde.

Deze gegevens vormden de basis voor nieuwe inzichten in de structuur van het binnenste van de aarde. Uiteindelijk leidde dit tot de ontwikkeling van speciale satellietmissies zoals GRACE en GOCE, die de zwaartekracht wereldwijd met nog meer precisie in kaart brachten.

Door gebruik te maken van het Dopplereffect — kleine veranderingen in het radiosignaal van satellieten — kunnen wetenschappers zeer nauwkeurig volgen hoe ruimtevaartuigen bewegen. Die bewegingen geven informatie over lokale afwijkingen in de zwaartekracht, die op hun beurt iets vertellen over wat er onder het oppervlak van planeten schuilgaat.

Deze methode wordt inmiddels toegepast op andere hemellichamen in ons zonnestelsel, zoals manen, asteroïden en natuurlijk Mars. Hierdoor kunnen we als het ware naar binnen kijken in deze objecten.

In deze lezing neemt hij je mee op een fascinerende reis, van de diepten van onze oceanen tot de verre uithoeken van het zonnestelsel. Ik laat zien welke ontdekkingen we dankzij zwaartekrachtmetingen hebben gedaan en presenteer hierbij het werk van mijn studenten. Hun onderzoek heeft geleid tot een nieuw voorstel voor een speciale missie naar Mars, met als doel het zwaartekrachtsveld van de rode planeet nog beter te begrijpen.

Reis je mee, van onderzeeër tot ruimtesonde?

De entree is gratis, reserveer wel een plek van tevoren via deze website.