Sterke Nassau vrouwen

Remco Dörr “De vrouwen van Nassau hebben een grote rol gespeeld in ons land, maar zeker ook in de Haagse stadsgeschiedenis. De stad heeft zoveel moois te bieden en nooit kom ik onder het “huis van Oranje Nassau“ uit. Voor veel van onze gasten blijft het toch iets bijzonders; de paleizen de pracht de praal en af en toe een roddel. Ik licht een paar van deze vrouwen met een duidelijke Haagse connectie kort toe. Het is een kleine opsomming van de vele vrouwen aan het hof in Den Haag die allen wel een stempel hebben gedrukt op het Den Haag zoals wij dat nu kennen. En? De roddels, intriges en achterklap die zijn er, het zijn net mensen.”  

Amalia van Solms-Braunfels 1602 - 1675

Een Nassau vrouw die het aanzien van de Oranjes in de internationale politiek vergrootte, door in Den Haag een vorstelijke hofhouding te voeren die niet onderdeed aan andere Europese hoven was Amalia van Solms - Braunfels. Als hofdame van Elisabeth Stuart, de winterkoningin, had zij het geluk dat Frederik Hendrik verliefd op haar werd. Zij wist haar kinderen goed uit te huwelijken,( heel belangrijk om je macht en rijkdom uit te breiden) en de Duits/Friese en Nederlandse Nassau‘s te verbinden (het begin van het huidige koningshuis) Amalia hield de contacten aan met diplomaten en hoogwaardigheidsbekleders en bepaalde, via voorgesprekken, wie op audiëntie mocht bij de stadhouder ze was zeer actief in het uitgeven van veel geld aan de bouw van fraaie paleizen, het huidige Paleis Noordeinde en buitenhuizen het huidige Paleis Huis ten Bosch in Den Haag zijn daar mooie voorbeelden van.

Albertine Agnes van Nassau 1634 - 1696

Dochter van Frederik Hendrik en Amalia van Solms en trouwt met WiIlem Frederik van Nassau Diets en is daarmee stamvader van het geslacht Oranje Nassau. In 1664 werd zij voogd stadhouder van Friesland. Zij bemoeide zich actief met het militaire beleid tijdens de inval van de bisschop van Münster in 1665 en bij de tweede aanval in het rampjaar 1672. Zij staat bekend vanwege de steun aan intellectuele en kunstenaars en probeerde haar hof zowel in Den Haag als in Leeuwarden internationale allure te geven!

Frederika Sophia Wilhelmina van Pruisen 1751 - 1820

We slaan een paar Nassau’s over, stadhouderloze periodes, en komen bij de Friese tak van stadhouders in de tweede helft van de achttiende eeuw. Ze trouwt in 1767 Willem V en wordt gezien als veel daadkrachtiger dan haar echtgenoot, haar oudste zoon Willem V zou de eerste koning van Nederland en België worden. Zij was zeer betrokken bij de opvoeding van haar kinderen die opgroeide met warmte en liefde, maar wel in een zeer onrustige tijd van patriotten en prinsgezinden. Toen de patriotten meer macht kregen en Willem V weigerde naar Den Haag terug te keren om daadkrachtig leiding te geven aan het bestuur van het land besloot ze zelf naar Den Haag te gaan, maar werd door de patriotten aangehouden bij Goejanverwellesluis, wat zij als volstrekt ongehoord heeft beleefd. De vraag is nu; was het een onbezonnen daad of slim bedacht en was ze uit op een provocatie, zodat zij haar broer, de koning van Pruisen, om militaire hulp kon vragen om de rust en orde in de lage landen te bewaren ( het heeft niet geholpen) na jaren van ballingschap in Nassau keerde zij in 1814 terug naar Nederland.

Frederika Louisa Wilhelmina van Pruisen, eerste koningin van Nederland 1774 - 1837

Zij was als echtgenote van koning Willem I de eerste koningin der Nederlanden en groothertogin van Luxemburg. Haar roepnaam was Mimi. Zij voegde zich geheel naar haar man, die haar het toonbeeld van deugdelijkheid noemde. Voor haar is in Scheveningen paviljoen ‘Von Wied’ (Paviljoen de Witte) gebouwd!

Anna Paulowna, tweede koningin van Nederland 1795 – 1865

Anna was een dochter van tsaar Paul I van Rusland en diens vrouw Sophia Dorothea Augusta Louisa van Württemberg. In 1809 (ze was toen veertien jaar oud) heeft keizer Napoleon geprobeerd haar te trouwen, maar zijn verzoek werd afgewezen. Hij was toen op zoek naar een adellijke echtgenote, maar kreeg Anna's hand niet, na verzet van Anna zelf en haar moeder tsarina Maria Fjodorovna, de weduwe van tsaar Paul I. Ze was in shock van het feit dat de afstand tussen de vorsten en het gewone volk in Nederland veel kleiner was dan in Rusland. In de rol van koningin voelde en gedroeg zij zich erg hoog verheven boven het volk. Ze liep altijd kaarsrecht en bij officiële verplichtingen liet zij zich graag fraai uitdossen.

Marianne van Oranje-Nassau 1810 - 1883

De “verwende” losbandige prinses!

Marianne, dochter van koning Willem l en Wilhelmina van Pruisen, werd in 1810 in Berlijn geboren tijdens de ballingschap van de Oranjes. Het huwelijk, met haar neef Albert van Pruisen, was geen succes en zij besloot hem te verlaten. In die tijd een grof schandaal en scandaleus.

De “familie“ wees haar af en zij vertrok naar Italië. In Voorburg kocht zij de buitenplaats Rusthof en kreeg een verhouding met haar koetsier Johannes van Rossum waar in 1849 een bastaard uit voort kwam. Verstoten door een ieder trok ze het bedrijfsleven in waar ze veel succes had en almaar rijker werd. Voor haar grote kunstverzameling heeft ze in een zijvleugel van haar kasteel in Erbach een museum gesticht.

Sophia van Württemberg , derde koningin van Nederland 1818 - 1877

De eerste vrouw en volle nicht van Willem III (koning gorilla). Sophia was een intelligente, maar labiele en erudiete vrouw. Ze had een tragisch leven, werd begraven in haar trouwjapon “ik ben al gestorven op de dag dat ik trouwde“. Het huwelijk tussen haar en Willem III was vanaf het begin af aan slecht en ze waren dan ook de eerste koning en koningin die een die een officiële scheiding van tafel en bed aanvroegen. Toen Sophia in 1877 stierf en de zoons niet in het huwelijk leken te gaan treden, zag Willem III zich genoodzaakt om voor een tweede maal te trouwen om zo de Oranje-dynastie voor uitsterven te behoeden.

Emma van Waldeck - Pyrmont, vierde koningin- regentes van Nederland 1858 - 1934

Tweede vrouw van koning Willem lll. Bij hun verlovingsfeest in 1878 was Emma twintig en Willen eenenzestig jaar oud. Hun dochter, Wilhelmina, werd in 1880 geboren. Op het moment dat vanwege gezondheid de koning niet meer in staat was om te regeren werd Emma benoemd tot regentes van haar man. Na enkele dagen overleed de vorst op drieënzeventig jarige leeftijd en werd het koningschap overgedragen aan de tienjarige prinses Wilhelmina. Emma nam als regentes voor haar dochter de regeringstaken waar tot aan Wilhelmina’s achttiende verjaardag in 1898. Emma zette zich sterk in voor de belangen van het koningshuis. Maakt van een heersend koningshuis een dienend koningshuis. Veel liefdadigheid “de liefste oude dame van Europa“ werd zij ook wel genoemd.

Wilhelmina der Nederland, eerste geboren koningin van Nederland 1881 – 1962

Vanaf haar achttiende regeert Wilhelmina vijftig jaar lang. Een flinke regeringsperiode. Als staatshoofd maakt zij twee wereldoorlogen en de dekolonisatie van Indonesië mee én de Nederlandse economische crisis van 1933. In de oorlogsjaren 1940 – 1945 verblijft zij met het kabinet in ballingschap in Londen. Ze sprak regelmatig via de radio met Nederland en werd beschouwd als een symbool van het verzet. Haar standvastige optreden levert haar in binnen- en buitenland veel respect op. In 1948 doet Wilhelmina afstand van de troon ten gunste van haar dochter Juliana en trok ze zich terug in Paleis Het Loo in Apeldoorn.

Koninginnen Wilhelmina, Juliana en Beatrix der Nederlanden

De drie opeen volgende koninginnen, Wilhelmina, Juliana en Beatrix zijn geboren vrouwen van Oranje, niet aangetrouwd en daardoor misschien wel echte sterke vrouwen van Nassau, ieder met hun eigen geschiedenis. Wilhelmina op 18 jarige leeftijd koningin in een mannen wereld en steunt het volk vanuit Londen tijdens de WOII! Juliana “de meest gewone vorst die Nederland ooit heeft gehad” en Beatrix zij zocht een goede verhouding tussen distantie en toenadering naar het “volk” een goede ambassadeur voor de Nederlanden.

Koningin Máxima, prinses der Nederlanden en dochters

De huidige Koningin, de eerst niet adellijke Nassau, heeft nog een heel koningschap voor zich, maar Maxima toont zich een onafhankelijk vrouw met grote maatschappelijke interesse. Een hele nieuwe

generatie Nassau vrouwen zijn de dochters van het huidige koningspaar waarvan de oudste, Amalia, voorbestemd is koningin te worden in een snel maatschappelijk veranderend Nederland.

Dit is een kleine opsomming van de vele vrouwen aan het hof in den Haag die alle wel een stempel hebben gedrukt op het ‘Haagje’ zoals wij dat nu kennen!