icon filter Resono Pin 1 Resono Pin 2 Resono Pin 3
Bezienswaardigheden

Kabinet van de Koning

Korte Vijverberg 3, 2513 AB Den Haag
Kabinet van de Koning in Den Haag

Aan de historische Hofvijver in Den Haag bevindt zich het Kabinet van de Koning, een kleine rijksorganisatie die Willem-Alexander ondersteunt bij zijn taken als lid van de regering. Niet te verwarren met het werkpaleis iets verderop aan het Noordeinde, waar de koning zelf zijn kantoor heeft. Het prachtige pand schuin tegenover het beroemde Mauritshuis museum is het enige gebouw aan de Korte Vijverberg, dat nog steeds 17e-eeuwse kenmerken heeft in de gevel. Het Kabinet van de Koning is niet openbaar toegankelijk, maar opent wel vaak tijdens Open Monumentendag in september z'n deuren voor het publiek. 

Geschiedenis van het pand
Het huis waar nu het Kabinet van de Koning zetelt, is in 1635 gebouwd op het wat verwaarloosde oefenterrein van de Sint Sebastiaansschutterij aan de Hofvijver. De eerste bewoner was Reynier Pauw. De familie Pauw was in die tijd een machtige familie, met veel invloed in de Hollandse steden. In de volksmond gaat het pand 'Huis Pauw' heten.
Huis Pauw wordt in 1711 gekocht door Johan Schuylenburg, griffier van de speciale organisatie die de nalatenschap van stadhouder Willem IIII beheerde.
Schuylenburg laat de woning ingrijpend verbouwen in de stijl van architect Daniël Marot. Het pand krijgt daarbij een extra verdieping, een kroonlijst, balustrade en wapenschild in de gevel, een balkonpartij boven de ingang en twee smalle tuinvleugels aan de achterkant. Bovendien laat Van Schuylenburch het hele interieur decoreren in de late Lodewijk XIV-stijl. Deze decoratie is nog steeds uitzonderlijk goed bewaard gebleven. De bekendste decoraties van het huis zijn de beschilderde behangsels in de linker voorkamer op de bel-etage, de Kleefse kamer. De monumentale behangsels zijn in 1725 geschilderd door Dirk Dalens III, één van de bekendste landschapsschilders van zijn tijd.

Kabinet der Koningin
In 1881 neemt de Staat de woning over, waarbij het pand ingericht wordt als arrondissementsrechtbank. De kamers op de eerste verdieping worden samengevoegd en ingericht als rechtszaal.
In 1914 verhuist het Kabinet der Koningin van het Binnenhof naar de Korte Vijverberg 3. De kelder wordt ingericht als archief. De binnenplaats krijgt een extra archiefruimte en toiletten.

Tweede Wereldoorlog 
Aan het begin van de oorlog, als Wilhelmina naar Engeland vlucht, komen medewerkers van Kabinet der Koningin op non-actief te staan. Om het gebouw te beschermen tegen oorlogsschade worden ijzeren luiken aangebracht. Sommige van deze luiken zijn nog steeds aanwezig.
Het huis aan de Korte Vijverberg wordt in september 1941 opgeëist door de Duitse Wehrmacht, waarna er een casino wordt ingericht. 
NSB-leider Mussert vestigt zijn Secretarie van Staat der NSB in het pand. Hij gebruikt het kantoor echter nauwelijks. Op de vlucht voor de geallieerden wijkt hij in april 1945 uit naar Den Haag. Op 7 mei wordt hij op de Korte Vijverberg gearresteerd.
Mussert had in 1943 architect G.A.C. Blok de opdracht gegeven het pand te restaureren. Blok wilde het gebouw zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat herstellen en tegelijkertijd aanpassen aan de dan geldende eisen voor een modern kantoor. Zo liet Blok centrale verwarming plus moderne toiletten aanleggen en de empire ramen vervangen, waardoor het huis zijn oorspronkelijke uiterlijk terugkreeg. Ook het interieur werd in oude glorie hersteld. De vroeg twintigste-eeuwse archiefaanbouw maakte plaats voor een kleine Franse tuin.
Na de bevrijding keert het Kabinet der Koningin terug op de Korte Vijverberg. De beschilderde behangsels van Dalens worden in 1956 gerestaureerd.


Geschiedenis organisatie
In de 17e en 18e eeuw zijn de stadhouders de belangrijkste functionarissen in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Zo beschikken de stadhouders over een eigen kabinet of secretarie. Na de bezetting door Frankrijk (1795-1813) wordt Willem I de eerste Koning van Nederland. Hij krijgt een Kabinetssecretarie (vanaf 1815 Kabinet des Konings) en een Staatssecretarie.
Koning Willem II voegt het Kabinet des Konings en de Staatssecretarie in 1840 samen tot een nieuwe instelling: Kabinet des Konings. Het Kabinet des Konings onderhoudt voortaan het staatsrechtelijke contact tussen koning en ministers. 
Met de invoering van de ministeriële verantwoordelijkheid in 1848 treedt een verschuiving van de macht van de koning naar de ministers op. Het zwaartepunt van de besluitvorming gaat van de koning naar de ministerraad. 
De naam Kabinet des Konings verandert in 1891 in Kabinet der Koningin. In 2013, na de abdicatie van koningin Beatrix. verandert de naam terug in Kabinet van de Koning.


Taken Kabinet van de Koning
Het Kabinet van de Koning ondersteunt het staatshoofd in de uitoefening van zijn constitutionele werkzaamheden. Hieronder valt de regeling van de contacten tussen de koning(in) en de overige leden van de regering. Ieder jaar bereidt het Kabinet honderden bezoeken, ontvangsten, gespreken en beëdigingen voor de koning voor. Hiernaast verwerkt en archiveert het Kabinet jaarlijks ruim 2500 officiële documenten. De organisatie behandelt alle verzoekschriften die de koning ontvangt.

Staatsstukken archiveren
Het Kabinet van de Koning bewaart onder andere originele wetten, algemene maatregelen van bestuur en Koninklijke Besluiten. Voor afloop van de wettelijke bewaartermijn brengt het Kabinet van de Koning de stukken over naar het Nationaal Archief in Den Haag.
De stukken in het Nationaal Archief zijn in principe openbaar. Als het Kabinet de stukken overbrengt komen belangrijke bronnen beschikbaar voor historisch onderzoek. Dit is de belangrijkste reden dat de Directeur van het Kabinet van de Koning de Akte van Abdicatie in 2013 vervroegd overbracht naar het Nationaal Archief. Met dat document deed toenmalig koningin Beatrix in 2013 afstand van het koningschap.

Taken van de koning
Willem-Alexander is lid van de regering en vervult als staatshoofd van het Koninkrijk der Nederlanden een aantal constitutionele taken. Hierbij wordt hij ondersteund door het Kabinet van de Koning. Het Kabinet is ook schakel tussen de koning en de andere leden van de regering. Formele taken van de koning zijn onder meer:

  • ondertekenen van wetten en koninklijke besluiten
  • bekrachtigen van internationale verdragen
  • beëdiging van ministers en staatssecretarissen en van andere hoge functionarissen
  • ceremonieel voorzitterschap van de Raad van State
  • jaarlijks de Troonrede uitspreken

Naast deze formele taken heeft de koning als staatshoofd een samenbindende, vertegenwoordigende en aanmoedigende rol. In dat kader legt de koning bijvoorbeeld regelmatig werkbezoeken af in provincies en gemeenten. Ook bezoekt hij de eilanden in het Caribisch deel van het koninkrijk. En legt hij staatsbezoeken af aan andere landen. Verder ontvangt de Koning staatshoofden en regeringsleiders die een bezoek aan Nederland brengen en andere hoogwaardigheidsbekleders.

Toegankelijkheid Kabinet van de Koning voor mensen met een beperking.
Het Kabinet van de Koning is beperkt openlijk toegankelijk; vanwege de trappen niet toegankelijk voor mensen in een rolstoel

Bereikbaarheid 
Het Kabinet van de Koning ligt midden in de historische binnenstad van Den Haag en is zowel met het openbaar vervoer als de auto goed bereikbaar. Vanaf treinstation Den Haag Centraal loop je binnen tien minuten naar de Korte Vijverberg waar het Kabinet gevestigd is. Eén of twee haltes tram 16 of 17 nemen, kan ook. Vanaf Station Den Haag Hollands Spoor is het Kabinet van de Koning per tram het makkelijkste te bereiken: tram 1 en 9 (richting Scheveningen) en tram 16 stoppen op enkele minuten lopen afstand. 
Komend met de auto vanaf de A4 (Amsterdam of Rotterdam), de A12 (Utrecht) of de N44 (Leiden) volg je de aanduiding Centrum en vervolgens de borden richting het Mauritshuis. Het beste kun je parkeren in de Pleingarage naast het Mauritshuis, of in de parkeergarages Malieveld en Den Haag Centraal-New Babylon, beide op ongeveer tien minuten lopen van het Kabinet van de Koning. 

Kabinet van de Koning in Den Haag
Kabinet van de Koning in Den Haag
Kabinet van de Koning in Den Haag
Kabinet van de Koning in Den Haag
Kabinet van de Koning in Den Haag
Kabinet van de Koning in Den Haag
Omhoog