Bij een koninklijk Den Haag hoort vanzelfsprekend ook een koninklijke tuin. Verscholen tussen Paleis Noordeinde, de Koninklijke Stallen en het Koninklijk Archief ligt de Paleistuin. Open voor publiek, maar onbekend bij het grote publiek. Een rondje kuieren langs de bloemengazons, vijverpartijen en oude bomen doet je even de sfeer proeven van lang geleden, de tijd van prinsen en prinsessen. In de Paleistuin kun je natuurlijk wandelen en picknicken maar ook op zoek naar kunst, in de bomen bijvoorbeeld. Of zoek één van de 30 parels die verstopt zijn...
Geschiedenis Paleistuin
Frederik Hendrik, zoon van Willem van Oranje, liet de Paleistuin aan het begin van de zeventiende eeuw aanleggen voor zijn moeder, Louise de Coligny. Het park heette toen nog de 'Prinsessentuin' en zat vol romantische bloemperken, vijvers en fonteinen en marmeren beelden.
Na het vertrek van de Fransen in 1813 kwam de Princessetuin met het Paleis Noordeinde in handen van de Nederlandse staat waarna het werd beheerd door de Rijksgebouwendienst. Tussen 1813 en 1940 stond de tuin ter beschikking van de gebruikers en bewoners van het paleis, de opeenvolgende koningen uit het Huis Oranje Nassau. Het is in deze periode dat de naam 'Paleistuin' eerst in gebruik raakt ten koste van de oude naam. In de 19e eeuw werd de gehele tuin opnieuw ingericht volgens de inzichten van de Engelse landschapsstijl. Ook werd de tuin in die tijd omringd door een muur.
Inmiddels is het, voor Nederlandse begrippen, een gewoon park, en toegankelijk van zonsopkomst tot zonsondergang via de Prinsessewal. De tuin wordt alleen gesloten als er belangrijke gasten op het paleis zijn.
Koninklijke Stallen
Pal naast de Paleistuin liggen de Koninklijke Stallen. In het rijksmonument staat onder andere de Gouden Koets van de Koninklijke Familie. Helaas zijn de Koninklijke Stallen niet toegankelijk voor het publiek, maar vanaf de Paleistuin kun je wel heel dichtbij komen.
Koninklijk Huisarchief
Wanneer je het pad volgt door de Paleistuin, kom je vanzelf bij het Koninklijk Huisarchief (1895-1899) uit. Dit gebouw herbergt de archieven van leden van het Koninklijk Huis en hun particuliere functionarissen. Op de gevel staat Huisarchief en Bibliotheek. Dit gebouw biedt tevens plaats voor de opstelling van een aantal historische verzamelingen die in een familiemuseum verenigd zijn. Zo is in de Miniatuurkamer een aanzienlijke verzameling miniaturen te zien, bijeengebracht door koningin Sophie. Op de eerste etage bevindt zich het museum. Hier staan vitrines met eeuwenoude voorwerpen, uniformen en kostuums, gedragen door leden van het Koninklijk Huis en eeuwenoude voorwerpen. Ook enkele bijzondere collecties kregen hier een plaats, zoals 17e-, 18e- en 19e-eeuwse glasverzamelingen, cachets, een collectie snuifdozen en porselein. Op de galerij zijn huldeblijken, bijzondere geschenken en onderscheidingen opgesteld. De bibliotheek bevat niet alleen boeken, maar ook muziekboeken waarvan de oudste partituren teruggaan tot de tijd van stadhouder Willem V. In het gebouw zijn vele portretten en bustes van de Oranjes te zien. Helaas is het Koninklijk Huisarchief niet voor het publiek geopend.
Labyrint
Sinds de zomer van 2017 ligt er in de Paleistuin een permanent labyrint op het veld dat uitkijkt op de achterkant van Paleis Noordeinde. Een labyrint is een eeuwenoud symbool dat bestaat uit een doorlopend pad naar het midden. Een labyrint is dus geen doolhof. Je loopt op het gras, de stenen zijn de randen van het pad. In de Paleistuin ligt het klassieke zeven-paden labyrint, de oudste vorm die ooit is gevonden. Je kunt het labyrint lopen als meditatie, bezinning of heling, met een vraag of een thema.
Picknicken in de Paleistuin
Een picknick is één van de leukste manieren om van de Paleistuin te genieten. In het Hofkwartier waar Paleis Noordeinde zich bevindt, zijn diverse horecagelegenheden waar je een picknickmand kunt ophalen, bijvoorbeeld bij Lapsang.
Yogales
Van mei tot en met september worden er iedere zondagochtend om 10:30 uur door Balanzs Den Haag yogalessen gegeven in de tuin. Koninklijke ontspanning in de Paleistuin! Er wordt verzameld voor de ingang bij de Prinsestraat.
