De verbluffend mooie Portugese Synagoge
Verscholen achter een statige gevelrij van patriciërhuizen vindt men een van de mooiste synagogen van Nederland. Leden van de Sefardisch - of Portugees – Joodse gemeente Honendal (Steun der Armen) laten in 1726, naar Amsterdams voorbeeld, een synagoge bouwen aan de Haagse Prinsessegracht/Jan Evertstraat. Na de grote Portugese synagoge in Amsterdam, is dit de belangrijkste van Nederland.
Ontwerp van de Portuge Synagoge
Het eerste ontwerp van de Haagse Snoge, uitgevoerd in Lodewijk XIV-stijl, is van de beroemde architect Daniël Marot. De bouw en het toezicht werden aanbesteed aan de Franse architect Felix du Sart.
Op de gevel, gelegen aan een voorplein aan de Jan Evertstraat, leest men boven de ingang het jaartal 5486, het jaar dat de synagoge plechtig werd ingewijd op Sjabbatavond 9 augustus 1726. Onder het jaartal, in het Hebreeuws, staat de tekst ‘Hoe liefelijk zijn uw woningen’.
Het gebouw telt twaalf vensters, één voor elke stam van Israël, en kent nog grotendeels z’n oorspronkelijke interieur en indeling zoals die was in de achttiende eeuw .
De Hechal en Teba in de synagoge
De Hechal uit 1715, de kast of nis in een synagoge waarin de Thorarollen bewaard worden, is hergebruikt, verbreed en verfraait met een bekroning en siervazen. De Teba, het verhoogde platform waar de Thora wordt voorgelezen, is gemaakt van jacaranda en heeft z’n plek achter het midden, wat een gebruikelijke opstelling is in Sefardische synagogen. Dit in tegenstelling tot de Hoogduitse Sjoel, waar deze in het midden is geplaatst en de naam Bima draagt.
Portugese joden in Den Haag
De voormalige vrouwengalerij heeft een sierlijk hekwerk van lindehout, een verwijzing naar het Lange Voorhout waar een van de eerste Portugese synagogen was gevestigd en veel Portugees-Joodse families resideerden.
Net als veel andere steden kende Den Haag voor de tweede wereldoorlog een grote joodse gemeenschap. Rond 1940 had Den Haag meer dan 17.000 joodse inwoners. De stad had drie joodse buurten, namelijk een gemeenschap in Scheveningen, in het Spui-Haven gebied en een kleinere buurt bij de Nieuwe Uitleg (de locatie van de Portugese Synagoge).
De Portugese joden (hier vallen ook joodse mensen uit Spanje, Turkije en Saloniki onder) kwamen in de 16e eeuw naar West-Europa vanwege de overname door Spanje en de daaropvolgende vervolging van iedereen die niet rooms-katholiek waren of wilden worden.
Het Rijksmonumentale gebouw is vrijwel ongeschonden door de Tweede Wereldoorlog heen gekomen. Dit gold helaas niet voor de Joodse gemeenschap, waardoor het gebouw een onzekere toekomst had. Sinds 1976 is de synagoge in handen van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag.
Bereikbaarheid
De Portugese Synagoge is door de ligging erg makkelijk te bereiken. Vanaf Den Haag Centraal station kun je één halte met tram 9 die vrijwel voor de deur stopt. Lopend vanaf het station is het iets minder dan tien minuten. Aan de andere kant van de straat ligt Parking Malieveld waar de auto geparkeerd kan worden.
