Het 'monument Ypenburg' is ter nagedachtenis aan de Slag om Ypenburg van 10 mei 1940, die de Tweede Wereldoorlog inluidde en aan circa 100 Nederlandse soldaten het leven kostte.
Slag om Ypenburg
In de vroege ochtend van 10 mei 1940 viel Duitsland ons land binnen. Den Haag was een cruciaal onderdeel van het Duitse aanvalsplan. Dat resulteerde in de Slag om Den Haag, ook wel de Slag om de Residentie genoemd, de eerste grootschalige luchtlandingsaanval in de krijgshistorie die op 10 mei 1940 werd uitgevoerd. De Duitsers verloren hierbij de helft van hun aanvallende luchtvloot van 1.100 toestellen plus de helft van de aanvallende manschappen van ongeveer 5.000 man van de Duitse 22e Luchtlandingsdivisie. Het was het grootste mislukte onderdeel van de Duitse aanval op Nederland naast het houden van de Rotterdamse Maasbruggen en van de Stelling Kornwerderzand op de Afsluitdijk.
Duitse troepen werden in en rond Den Haag gedropt en afgezet en kregen als doel om enerzijds de vliegvelden rond de stad en de stad zelf te veroveren (Ypenburg, Ockenburg en Valkenburg) en op die manier snel koningin Wilhelmina, leden van het Kabinet-De Geer II en de legerleiding gevangen te nemen. Nadat de stad in Duitse handen zou zijn gevallen was het de bedoeling om koningin Wilhelmina tot overgave te dwingen en zodoende de oorlog binnen één dag te beëindigen.
Hoewel de verovering van de drie vliegvelden aanvankelijk lukte, mislukte het hoofddoel - de inname van Den Haag en het afdwingen van de Nederlandse overgave. Het Nederlandse leger begon dan ook meteen een tegenoffensief om de veroverde vliegvelden weer in te nemen. De tegenaanval begon in Ypenburg. Zwaar in de minderheid en slechts uitgerust met munitie die was buitgemaakt op de Duitsers, slaagden Nederlandse troepen erin om in een positie te komen om het eigen vliegveld met artillerie te beschieten, waar de Duitse luchtlandingstroepen op dat moment geen verweer tegen hadden. Dit veroorzaakte zware schade aan het vliegveld en dwong Duitsers de zwaar beschadigde en in brand geschoten gebouwen te ontvluchten, waardoor zij hun verdedigende positie verloren. Nederlandse troepen slaagden erin om het vliegveld te bereiken en de aanval door te drukken. In de gevechten die volgden waren vele Duitse soldaten genoodzaakt zich over te geven.
Aan het eind van deze 10e mei, waren alle vliegvelden weer in Nederlandse handen. De euforie over deze overwinning was echter van korte duur door de Duitse successen in andere strategisch belangrijke gebieden in Nederland. Wel zorgde het optreden van het Nederlandse leger tijdens de Slag om de Residentie ervoor dat koningin Wilhelmina met haar gezin en regering, tijdig naar Engeland kon vluchten, een stap die aanvankelijk door een deel van het volk als ‘laf’ werd betiteld (“het volk werd alleen gelaten”) maar later positief zou uitpakken, Wilhelmina (en prins Bernhard) als steun en inspiratie voor volk & verzet.
Symboliek
Het monument symboliseert een groep van zes en een groep van twee personen. Op de sokkel staat: ´Overvallen niet verslagen´. Op de sculptuur van twee personen staat het verhaal toegelicht.
