Paleis Kneuterdijk is zonder twijfel één van de onbekendste pareltjes in de historische Haagse binnenstad. Je wandelt er zo langs. Ontworpen in 1717 door de beroemde Franse architect Daniël Marot kreeg het stadspaleis in 1816 een koninklijk tintje met de intrek van Willem II en zijn vrouw Anna Paulowna. Koning Willem III woonde er ook en prinses Juliana hield er kantoor. Tegenwoordig huist de Raad van State in het voormalige stadspaleis en worden er in de prachtige Gotische Zaal regelmatig muziekuitvoeringen gegeven.
Ontwerp
In 1717 liet graaf Johan Hendrik van Wassenaar van Obdam (1683-1745), een vooraanstaande Nederlandse edelman en staatsman, in de bocht bij het Lange Voorhout wat oude panden slopen om plaats te maken voor zijn nieuwe woning. Het barokke ontwerp kwam van Daniel Marot, de voormalige hofarchitect van stadhouder Willem III, die zich liet inspireren door de Lodewijk XIV-stijl en die op dat moment bij de Haagse elite erg gevierd was. Over Paleis Kneuterdijk waren tijdgenoten eveneens vol lof: ze vonden het een koninklijke grandeur hebben.
Koninklijke geschiedenis
In 1816 kocht koning Willem I Paleis Kneuterdijk voor zijn zoon, de latere koning Willem II, en zijn Russische vrouw Anna Paulowna. Voor hun intrek lieten zij heel wat wijzigingen aan het pand aanbrengen. De prins en prinses wilden van het huis een modern paleis maken en lieten de voorgevel volledig wit maken. Daarom wordt het gebouw ook wel het Witte Paleisje genoemd. Er werd een kleine huiskapel voor de orthodoxe prinses gebouwd en er kwamen een nieuwe eetzaal en een balzaal. De later toegevoegde Gotische Zaal liet Willem II eveneens bouwen: hierin bracht hij zijn collectie schilderijen onder. Tot aan zijn inhuldiging, op 28 november 1840, woonden Willem II en Anna Paulowna in Paleis Kneuterdijk. In 1848 ondertekende Willem II in Paleis Kneuterdijk de grondwet van Thorbecke, waarbij het staatshoofd afstand deed van veel van zijn bevoegdheden. Een gedenksteen in de zijgevel herinnert aan deze historische gebeurtenis.
Gotische Zaal
Het oorspronkelijke idee van de Gotische Zaal kwam van koning Willem II die zijn schilderijenverzameling wilde tentoonstellen met werken van onder meer Michelangelo, Titiaan, Rubens en Rembrandt. Bij de huwelijksinzegening van prinses Sophie, de dochter van Willem II, in oktober 1842 werd de Gotische Zaal voor het eerst in gebruik genomen. Naast het tentoonstellen van de schilderijen van Willem II vonden er officiële gebeurtenissen plaats, zoals het huwelijk van prinses Sophie, en werden er ook wel godsdienstoefeningen gehouden. De Gotische Zaal is tegenwoordig middels een lage vleugel verbonden met Paleis Kneuterdijk en dient als kleine concertzaal.
Raad van State
Het stadspaleis bleef in koninklijk bezit tot koningin Wilhelmina het in 1937 verkocht. Daarna kreeg het gebouw diverse bestemmingen. Na de Tweede Wereldoorlog vonden in dit paleis de processen plaats tegen (Nederlandse) oorlogsmisdadigers. In 1967 werd Paleis Kneuterdijk aangewezen als rijksmonument. In 1983 nam de Raad van State zijn intrek in het pand. Na jaren van renovatie en nieuwbouw nam de Raad van State het gebouwencomplex aan de Kneuterdijk in 2011 weer in gebruik.
Taken Raad van State
De Raad van State is een adviesorgaan van de regering en de hoogste bestuursrechter van het land. De Raad van State is in 1531 opgericht door keizer Karel V en is één van de oudste nog bestaande regeringsorganen ter wereld. De voorzitter van de Raad van State is koning Willem-Alexander, maar de dagelijkse leiding is in handen van de vicepresident.
Rondleidingen
Het Haags Historisch Museum organiseert regelmatig rondleidingen in Paleis Kneuterdijk. Deze rondleidingen starten bij het Haags Historisch Museum. Na een korte stadswandeling volgt de tour door het paleis met als hoogtepunten de voormalige balzaal en de Gotische Zaal. De rondleiding eindigt in de tuin van Paleis Noordeinde. Een bezoek aan het Haags Historisch Museum (op eigen gelegenheid) is inbegrepen.
Muziekuitvoeringen
In de Gotische Zaal vinden regelmatig concerten plaats. Het Bätz-orgel is één van de belangrijkste aspecten in de ruimte. De zaal ligt aan een tuin die gedurende het hele jaar open is voor publiek, een klein restant van de koninklijke tuin die vroeger veel verder doorliep. De ingang van zowel de tuin als de Gotische Zaal ligt een beetje verstopt tegenover Paleis Noordeinde.
Toegankelijkheid Paleis Kneuterdijk/Raad van State voor mensen met een beperking
Om iedereen optimaal te kunnen laten genieten van een bezoek aan Paleis Kneuterdijk/Raad van State zijn voor mensen met een handicap, lichamelijke beperking, mobiliteits en/of visuele beperking een aantal faciliteiten beschikbaar. Zo is er voor rolstoelers een aparte ingang vlakbij de hoofdingang. De beveiliger plaatst een rolstoelplank bij de entree. Aanmelden is noodzakelijk. Meer weten over de exacte mogelijkheden en toegankelijkheid? Neem contact op met de Raad van State.
Bereikbaarheid
Paleis Kneuterdijk ligt tussen het Lange Voorhout en de Hofvijver, en is goed te bereiken met de auto, tram en fiets. Er zijn veel parkeermogelijkheden in de omgeving. De dichtstbijzijnde parkeergarages zijn parkeergarage Interparking Museumkwartier, onder het Tournooiveld, onder het Plein of onder het Malieveld. Vanaf het Centraal Station loop je in een kwartier naar Paleis Kneuterdijk. Ook stoppen er verschillende trams bij halte Kneuterdijk.
