Waalsdorpervlakte

De Waalsdorpervlakte is een vlakte in het duingebied Meijendel bij Scheveningen waar tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan 250 mensen geëxecuteerd zijn. Gelegen op korte afstand van de Oranjehotel-gevangenis in Scheveningen werd deze plek door de Duitsers gebruikt om terdoodveroordeelden te fusilleren. Tegenwoordig is de Waalsdorpervlakte één van de belangrijkste Nederlandse herdenkingsplaatsen van de oorlog. Jaarlijks wordt er op 4 mei tijdens Dodenherdenking door het Erepeloton Waalsdorp een herdenking gehouden. Er is een stille tocht langs het monument, er worden bloemen en kransen gelegd en de Bourdonklok luidt. 

Geschiedenis
De Waalsdorpervlakte in Den Haag deed oorspronkelijk dient als militair oefenterrein. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitsers de vlakte als fusilladeplaats. Verzetsstrijders uit de nabijgelegen Scheveningse gevangenis, in de volksmond Oranjehotel genoemd, werden hier ter dood gebracht. Geschat wordt dat er tussen 1940 en 1945 zo'n 250 tot 280 mensen zijn geëxecuteerd op de Waalsdorpervlakte. Na de oorlog werden hier collaborateurs gefusilleerd, waaronder NSB-leider Anton Mussert. In 1946 ontstond onder een aantal verzetsstrijders spontaan een herdenking op de Waalsdorpervlakte ter nagedachtenis aan de gruwelijkheden van de oorlogsjaren. Eind jaren '40 en in de jaren '50 werden op de vlakte monumenten opgericht. Sinds die tijd is de Waalsdorpervlakte de plek waar de jaarlijkse Dodenherdenking plaatsvindt. 

Monument
Het monument Waalsdorpervlakte wordt gevormd door aan de ene kant een eenvoudige betonnen rand met de tekst "1940–1945". Op de betonnen rand is een tegel gemetseld met de tekst: "Hier brachten vele landgenoten het offer van hun leven voor uw vrijheid. Betreed deze plaats met gepaste eerbied." Daarachter staan vier fusilladekruisen die oud-verzetsleden in 1946 hebben opgericht en die in 1980 vervangen werden door de huidige bronzen replica's.
Het andere deel van het monument bestaat uit de imposante Bourdonklok die in 1959 werd geplaatst. Deze Bourbonklok vormt sindsdien een belangrijk onderdeel van de Dodenherdenking. De tekst op de voorzijde van de herdenkingsklok is van voormalig Oranjehotel-gevangene prof. Rudolph Cleveringa: "Ik luid tot roem en volging van hen die hun leven gaven tot wering van onrecht, tot winning der vrijheid en tot waring en verheffing van al Neerlands geestelijk goed."

Dodenherdenking
Jaarlijks wordt op 4 mei tijdens de Dodenherdenking een stille tocht over de Waalsdorpervlakte gelopen. De stoet vormt zich rond 19:20 uur vanaf het verlengde van de Oude Waalsdorperweg. Het voorste deel is gereserveerd voor nabestaanden van gefusilleerde verzetsstrijders en voor genodigden. Daarachter volgen de belangstellenden. Op de Waalsdorpervlakte luidt de Bourdonklok tot even voor 20:00 uur. Na het Taptoesignaal volgen twee minuten stilte. Daarna klinkt het Wilhelmus. De deelnemers aan de stille tocht lopen vervolgens langs het monument en kunnen bloemen en kransen neerleggen. De Bourdonklok wordt weer geluid, totdat de laatste belangstellende, rond 22:00 uur, het monument heeft gepasseerd. Jaarlijks nemen rond de 3000 mensen deel aan de stille tocht op 4 mei.

Oranjehotel 1940-1945
Oranjehotel was de bijnaam van de gevangenis in Scheveningen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Tussen 1940 en 1945 werden in dit huis van bewaring Nederlanders opgesloten die zich tegen de Duitsers verzetten. 215 gevangenen van het Oranjehotel, die ter dood veroordeeld waren, zijn geëxecuteerd op de Waalsdorpervlakte. Ter ere van de duizenden verzetsmensen die hier gevangen hebben gezet, zijn er na de oorlog monumenten gecreëerd in de penitentiaire inrichting, waaronder Doodencel 601. Iedere laatste woensdagmiddag van de maand is er gelegenheid om deze cel te bezoeken.

Meijendel 
De Waalsdorpervlakte is onderdeel van Meijendel, het grootste aaneengesloten duingebied van Zuid-Holland. Dit natuurgebied strekt zich uit tussen Scheveningen, Den Haag en Wassenaar, en bestaat overwegend uit open duinlandschap, waterpartijen, bossen en kilometers lang zandstrand. Dankzij de vele fiets-, wandel- en ruiterpaden zijn de duinen van Meijendel uitermate geschikt om op een steenworp afstand van de stad te genieten van de Nederlandse natuur. 

Bereikbaarheid Waalsdorpervlakte
De Waalsdorpervlakte ligt in de duinen tussen Den Haag en Wassenaar. Tijdens Dodenherdenking is de vlakte uitsluitend bereikbaar via de Oude Waalsdorperweg. Alle paden vanuit duingebied Meijendel en andere richtingen zijn dan afgesloten.
Vanwege de drukte tijdens Dodenherdenking wordt aangeraden met het openbaar vervoer te komen. Vanaf Station Den Haag Centraal rijdt bus 22 (richting Duinzigt) in twintig minuten naar de Waalsdorperweg. Vanaf de halte is het nog ongeveer vijf à tien minuten lopen naar de Oude Waalsdorperweg. Het is ook mogelijk om buslijn 23 richting Duindorp te nemen vanaf Station Den Haag Laan van Nieuw Oost-Indië en Station Voorburg. Stap uit bij halte Ziekenhuis Bronovo en loop vervolgens richting Waalsdorpervlakte.  
Automobilisten rijden richting de kruising Landscheidingsweg / Oude Waalsdorperweg en kunnen hun voertuig in de nabijgelegen woonwijk parkeren. Van daar is het ongeveer vijftien minuten lopen naar het monument op de Waalsdorpervlakte.